คนที่ใช้ ChatGPT แล้วรู้สึกว่ามันเก่ง เป็นประโยชน์ ช่วยคิด ช่วยจัดการ ช่วยตัดสินใจ เหมือนมีผู้ช่วยส่วนตัวสักคนอยู่ข้างตัวตลอดเวลา กับคนที่ใช้แล้วเจอคำตอบกว้าง ๆ งง ๆ เหมือนหุ่นยนต์ขี้ลืมที่พูดไปเรื่อย มีอยู่อย่างชัดเจน และถ้าคุณอยู่ในกลุ่มหลัง ก็คงเคยตั้งคำถามนี้กับตัวเองบ้างเหมือนกันว่า “ทำไมคนอื่นใช้ GPT แล้วดูมีพลัง แต่เรากลับรู้สึกเหมือนคุยกับ AI โง่ ๆ”

สิ่งที่ต้องเข้าใจก่อนคือ ตัว GPT ที่ทุกคนใช้ “เป็นตัวเดียวกัน” ไม่มีใครได้เวอร์ชันพิเศษ ไม่มีใครได้ GPT ที่ฉลาดกว่าใคร เพียงแต่แต่ละคนคุยกับมัน “ไม่เหมือนกัน” ต่างหาก

เรามักจะมอง ChatGPT เหมือน Google ที่ถามอะไรก็ได้ แล้วมันจะหาคำตอบมาให้ แต่นั่นคือการเข้าใจผิดอย่างรุนแรง GPT ไม่ใช่เครื่องมือค้นหา มันคือเครื่องมือสร้างและเรียบเรียงคำตอบจากบริบทที่คุณป้อนให้เท่านั้น มันไม่รู้จักคุณ ไม่รู้ว่าคุณอยู่ในสถานการณ์แบบไหน และไม่รู้ว่าคุณต้องการอะไรจริง ๆ ถ้าคุณไม่บอกมันให้ชัด

ลองนึกภาพว่าคุณเดินเข้าไปในร้านกาแฟ แล้วพูดว่า “อยากได้เครื่องดื่ม” โดยไม่บอกว่าอยากได้เย็นหรือร้อน หวานหรือไม่หวาน มีคาเฟอีนหรือไม่มี คนชงก็จะทำกาแฟมาให้แบบเดา ๆ ตามมาตรฐาน และคุณก็จะได้กาแฟที่ไม่ถูกปากแน่นอน

GPT ก็ทำงานแบบนั้นเป๊ะ

ถ้าคุณพิมพ์คำถามกว้าง ๆ แบบ “ช่วยแนะนำหน่อยค่ะ ว่าจะทำอะไรกับชีวิตดี” หรือ “ขอไอเดียหาเงินหน่อยครับ” คุณก็จะได้คำตอบกว้าง ๆ งง ๆ คล้ายกับที่เจอมาจากโซเชียลอยู่แล้ว เช่น ลองขายของสิ ลองเขียนบทความสิ ลองเป็นฟรีแลนซ์สิ ซึ่งไม่ต่างอะไรกับการคุยกับบอทแบบไม่มีความเข้าใจพื้นฐานของคุณเลย

ตรงกันข้าม ถ้าคุณเจอใครสักคนที่บอกว่า “GPT ทำให้เขาคิดแผนธุรกิจได้ทั้งโครง” หรือ “มันช่วยวางตารางรายวันให้แบบตรงกับพลังที่เหลือในแต่ละวันจริง ๆ” นั่นไม่ได้หมายความว่าเขาโชคดี หรือได้บอทเวอร์ชันเทพ แต่หมายความว่าเขารู้ว่าจะใช้ GPT ให้ “เข้าใจเขา” ได้ยังไงต่างหาก

ปัญหาไม่ใช่ GPT โง่ แต่คือเราไม่ได้บอกมันให้ชัด

ChatGPT ฉลาดมากพอจะช่วยคุณคิด แต่โง่เกินกว่าจะเดาใจคุณได้ ดังนั้นถ้าคุณยังใช้คำถามเดิม ๆ สั้น ๆ กว้าง ๆ เหมือนที่เคยถาม Google มาตลอดสิบปี คุณจะไม่มีวันได้เห็นศักยภาพของมันเลย

ลองคิดดูว่าถ้าคุณเดินไปหาเพื่อนแล้วพูดว่า “แนะนำอาชีพให้หน่อย” กับอีกคนที่พูดว่า “เรามีเวลาเฉพาะเสาร์อาทิตย์ ว่างครั้งละ 4 ชั่วโมง ไม่อยากเจอคน ไม่อยากลงทุน แต่อยากได้เงินเดือนละ 2,000 บาทเพิ่มขึ้นมา จะทำอะไรได้บ้าง” แบบหลังจะได้คำแนะนำที่ใกล้ตัวและเป็นประโยชน์มากกว่าแน่นอน

สิ่งเดียวกันนี้เกิดขึ้นกับ GPT ถ้าคุณไม่ใส่บริบท ไม่บอกสถานการณ์ ไม่ระบุข้อจำกัด ไม่ชี้เป้าว่าคุณต้องการอะไรและไม่ต้องการอะไร มันก็จะเดาเอาเอง และบ่อยครั้งที่มันเดาผิด

GPT ไม่ได้เข้าใจสิ่งที่คุณรู้สึก มันแค่ “จัดรูปแบบคำตอบตามข้อมูลที่คุณโยนให้”

หลายคนเข้าใจผิดว่า GPT คือ AI ที่เข้าใจเรา รู้จักความรู้สึกมนุษย์ หรือเดาอารมณ์เราได้จากน้ำเสียงแบบ Siri หรือ Alexa ซึ่งไม่จริงเลยแม้แต่นิดเดียว GPT ไม่มีหู ไม่มีตา ไม่มีความรู้สึก มันไม่รู้ว่าเรากำลังเศร้า กำลังท้อ กำลังหวังอะไรจากมัน มันแค่เอาคำที่คุณพิมพ์มาวิเคราะห์ แล้วจัดเรียงคำตอบที่ “น่าจะตรงกับบริบทนั้น” เท่านั้นเอง

ดังนั้น ถ้าคุณพิมพ์แบบไม่มีบริบท ไม่มีโฟกัส มันก็จะตอบแบบลอย ๆ เหมือนหนังสือรวมบทความที่ดีแต่ไม่มีทางใช้ได้จริง

แต่ถ้าคุณป้อนข้อมูลที่ลึกขึ้น ชัดขึ้น ซื่อสัตย์ขึ้น ว่าตอนนี้คุณอยู่ตรงไหน ต้องการอะไร ไม่ต้องการอะไร เคยลองอะไรมาแล้วบ้าง มันจะกลายเป็นเครื่องมือที่วางระบบการคิดได้ละเอียดยิ่งกว่าโค้ชราคาแพง และคุณจะรู้ทันทีว่า “มันเก่งจริง” แค่เราคุยกับมันให้ถูก

แล้วจะทำยังไงให้คุยกับมันให้ “ถูก” ได้?

คำตอบคือ คุณต้องใช้ “ประโยคคำสั่ง (prompt)” ที่ออกแบบมาอย่างดีแล้วเท่านั้น ไม่ใช่แค่การถามสั้น ๆ หรือพูดเล่น ๆ เหมือนแชตกับเพื่อน แต่คือการวางโครงประโยคที่ชัดเจนพอให้ GPT “รู้ว่าคุณเป็นใคร อยู่ในสถานการณ์แบบไหน และต้องการอะไรจากมัน” แบบไม่ต้องเดา

ซึ่งในหนังสือ ChatGPT ทำได้มากกว่าที่คุณเคยคิด ได้รวบรวม “ประโยคคำสั่ง (prompt)” ที่ทำให้ GPT กลายเป็นผู้ช่วยส่วนตัวแบบเต็มระบบ ไม่ใช่แค่เครื่องมือบันเทิงหรือตอบคำถามแบบครึ่ง ๆ กลาง ๆ

คุณไม่จำเป็นต้องรู้ภาษาอังกฤษเทพ ๆ ไม่ต้องเรียนโค้ด ไม่ต้องมีพื้นฐานอะไรเลย ขอแค่เข้าใจตัวเองพอจะเล่าให้ GPT ฟังได้ และใช้โครงประโยคที่ถูกต้องพอ มันจะตอบกลับมาด้วยระดับความฉลาดที่คุณไม่เคยเชื่อว่ามันทำได้มาก่อน

GPT ไม่ใช่ของเล่น มันคือ “เครื่องมือสร้างทิศทาง” ถ้าคุณใช้มันเป็น

สิ่งที่เปลี่ยนชีวิตไม่ใช่ GPT แต่คือวิธีที่คุณใช้มัน ถ้าคุณยังมองว่ามันเป็นแค่บอทให้ความบันเทิง คุณก็จะได้แค่คำตอบเล่น ๆ ที่ใช้ไม่ได้จริง แต่ถ้าคุณเริ่มมองมันว่าเป็นผู้ช่วยวางแผน ผู้ช่วยแยกแยะความคิด และผู้ช่วยประมวลผลข้อมูลในหัวคุณ มันจะกลายเป็นอาวุธลับที่พาคุณออกจากความสับสนได้ในทุกวัน

คุณไม่ต้องเป็นคนเก่ง ไม่ต้องมีเป้าหมายชัดเจน ไม่ต้องเข้าใจโลกเทคโนโลยี แค่รู้ว่าจะพูดกับมันยังไง และยอมเปิดเผยความจริงในใจบางอย่างให้มันฟัง มันจะไม่ตัดสิน และมันจะตอบกลับมาด้วย “ความช่วยเหลือที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับคุณคนเดียว”

และถ้ายังไม่รู้ว่าจะเริ่มจากตรงไหน อย่ากังวล เพราะ “ประโยคคำสั่ง (prompt)” ที่อยู่ในหนังสือ ChatGPT ทำได้มากกว่าที่คุณเคยคิด คือสิ่งที่จะเปลี่ยน GPT ให้กลายเป็นผู้ช่วยที่คุณไม่เคยคิดว่าจะมีได้ในชีวิตจริง