เขาเล่าว่า… “สงครามโลกสงบแล้ว ตอนทหารไทยไปถึงฝรั่งเศส” แต่ไม่มีใครบอกคุณว่าเลือดไทยก็เคยหลั่ง… กลางแผ่นดินที่ไม่ใช่บ้านเรา

นี่ไม่ใช่นิยาย แต่มันคือชะตากรรมจริงของคนไทยกลุ่มหนึ่งในสงครามโลกครั้งที่ 1 ที่ไม่เคยถูกพูดถึงในห้องเรียน ไม่มีชื่อในบทเรียนประวัติศาสตร์ และมีอนุสาวรีย์ที่ตั้งไว้ให้ชนรุ่นหลังถามถึง… ทั้งที่พวกเขาเดินทางไป “อาสาตาย” เพื่อแลกกับคำว่า “ไทยเท่าเทียม” ในเวทีโลก

สงครามโลกสำหรับใครหลายคนอาจเป็นเรื่องของมหาอำนาจ แต่สำหรับสยาม มันคือสนามสอบที่เดิมพันด้วยชีวิตของทหารอาสา กลุ่มคนที่ไม่มีอาวุธทันสมัย ไม่มีประสบการณ์รบในยุโรป ไม่มีแม้กระทั่งความแน่ใจว่าเดินทางไปแล้วจะได้กลับมา พวกเขาไม่ได้ยิงกระสุนเพื่อยึดแผ่นดินใคร แต่ขับรถขนศพในเขตยึดครองของศัตรู ซ่อมเครื่องยนต์ในดงระเบิด ส่งเสบียงให้พันธมิตรในแนวหน้า พวกเขาไม่มีใครจำชื่อ แต่โลกใบนี้ยังจำแนกประเทศที่ชื่อว่า “ไทย” ได้ ก็เพราะครั้งนั้นเราได้ยืนอยู่ในฝั่งผู้ชนะ

สงครามโลกที่ไม่ได้สวยหรู

ในวันที่สยามส่งกองทหารอาสาไปถึงฝรั่งเศส มหาสงครามที่ฝ่ายหนึ่งกำลังถูกบีบคั้นให้ยอมแพ้ แต่ในความจริง “ทหารสยาม” ถูกส่งเข้าไปในพื้นที่ที่ยังเต็มไปด้วยกับดัก เขตยึดครอง และความไม่ไว้ใจ  เป็นดินแดนที่อาจไม่มีเสียงปืนในข่าว แต่ยังเต็มไปด้วยกลิ่นดินปืนจริง ๆ และกระสุนปืนใหญ่ที่ไม่รู้แน่ชัดว่ายิงมาจากแนวรบไหน

ไม่มีพิพิธภัณฑ์ฝรั่งเศสไหนพูดถึงความกล้าของคนไทย ไม่มีครูประวัติศาสตร์ในโรงเรียนคนไหนเล่าเรื่องพวกเขาในห้องเรียน แต่ชื่อของทหารอาสาสยามกลับปรากฏในรายชื่อผู้เสียชีวิตจากสงครามโลกครั้งนั้น ในอนุสาวรีย์เล็ก ๆ เพื่อประกาศเกียรติคุณ

บทเรียนจากการอาสาไปตาย

ไม่มีใครถูกบังคับให้ตาย แต่พวกเขา “อาสา” เพราะรู้ว่านี่คือทางเดียวที่สยามจะไม่ถูกกลืนหายเหมือนชาติอื่นในภูมิภาคเดียวกัน ตอนนั้นอำนาจตะวันตกมองสยามเป็นแค่รัฐกันชน ไม่มีสิทธิ์มีเสียงในเวทีโลก แต่หลังจากที่ทหารไทยกลุ่มนี้หลั่งเลือดอยู่บนแผ่นดินของฝรั่งเศส คำว่า “เท่าเทียม” ก็ไม่ใช่แค่ฝัน

นี่ไม่ใช่เรื่องอารมณ์ มันคือเกมการเมืองที่เดิมพันด้วยชีวิตคน พวกเขาคือผู้ที่ไม่ได้ถูกจำได้ในฐานะ “ฮีโร่” แต่เป็นรากฐานของการที่เรามีเอกราชจนถึงวันนี้

โลกจำไม่ได้ว่าทหารอาสาสยามเคยมีอยู่จริง

แต่เราควรจะจำ…เพราะทุกหยดเลือดของพวกเขา ทำให้เราไม่ต้องยืนอยู่ใต้ธงของชาติอื่นในวันนี้

สงครามโลก ไม่ใช่แค่สงครามของฝรั่ง

ประวัติศาสตร์มักถูกเล่าโดยผู้ชนะ และความทรงจำของโลกใบนี้ไม่ได้เผื่อพื้นที่ไว้ให้คนตัวเล็กอย่างเรา แต่การมีอยู่ของทหารอาสาสยามในสงครามโลก คือหลักฐานว่าประเทศเล็ก ๆ ก็เลือกเดินได้ แม้จะต้องยอมแลกบางอย่างที่ใหญ่กว่า…นั่นคือชีวิต

ถ้าคุณกำลังค้นหาเรื่องราวเกี่ยวกับสงครามโลก และยังไม่เคยได้ยินชื่อพวกเขา แปลว่า…มันถึงเวลาที่คุณต้องรู้จักทหารอาสาสยาม

รู้จักไว้เถอะ ไม่ใช่เพื่อยกย่อง
แต่เพื่อให้แน่ใจว่า…เลือดที่หลั่งนั้น ไม่ได้สูญเปล่า